Stelen van de baas … uit naam van gerechtigheid!
Het onderstaande artikel gaf ons weer aanleiding iets te melden en deze te plaatsen op ons blog. Gedateerd? Nee! Diefstal en verduistering in dienstbetrekking is nog steeds actueel. Dit zal ook nooit anders worden. Natuurlijk hangt het ervan om welke omvang het gaat of de politie hier nu wel/ niets aan gaat doen. Wellicht heeft u slechts een gevoel of gaat er een gerucht. Bij een gevoel en gerucht zal de politie, na aangifte, zeker niet gaan investeren met een koppel rechercheurs. Prachtig en goed dat er bij politie/ justitie prioriteiten worden gesteld maar u zit vervolgens nog steeds met het probleem in uw maag.
Ons advies is primair: “Ga niet zelf aan de gang!” U heeft als werkgever een grote verantwoordelijkheid naar uw werknemers toe. De rechter stelt hoge eisen aan de verantwoordelijkheid van u als werkgever met aan de andere kant waarborg voor de privacy van uw werknemer. Kortom, heeft een mogelijke casus, wacht dan niet en vraag een vrijblijvend advies gesprek aan. Wij helpen u graag! En vaak wordt veel schade voorkomen door snel in te grijpen.
_________________________________________________________________________________________
“Heb je nog kopieerpapier nodig”, vraag ik. “Nee, hoor”, zegt ze met een grote glimlach, “Jan neemt altijd papier mee van zijn werk. We hebben een hele stapel.” Even ben ik stil. Maar dat is toch stelen? denk ik, stelen van de baas…
Stelen van je baas
Je hoeft niet veel moeite te doen om berichtjes te vinden over dit onderwerp. Blijkbaar gebeurt het nogal vaak. Er zijn zelfs bureaus die zich bezighouden met diefstal en fraude op de werkvloer. Maar interessanter vind ik de vraag waarom die medewerkers stelen. Stelen ze omdat het gewoon ‘makkelijk’ is? Omdat de pakkans niet zo groot is? Of zit er nog iets anders achter?
Gevoelens van onrechtvaardigheid
Werknemers die vinden dat ze niet voldoende beloond worden voor hun inspanningen, hebben de neiging om iets aan die input-outputonbalans te doen. Volgens de Adams’ Equity Theory (1965) zullen zij zich minder hard inspannen of producten van mindere kwaliteit afleveren ( met name wanneer ze op basis van stukloon werken). Een andere reactie is vandalisme en diefstal (Hollinger & Clark, 1983). Diefstal is dan een effectieve manier om de eigen uitkomsten te vergroten, waardoor het gevoel van onrechtvaardigheid vermindert. Sterker nog, degenen die stelen, ervaren dit als geheel terecht en zelfs eerlijk.
Informatie en empathie als moderators
In de afgelopen decennia hebben verschillende onderzoekers zich beziggehouden met gevoelens van onrechtvaardigheid op de werkvloer (zie voor een overzicht bijvoorbeeld: Greenberg, 1990). Uit hun veldonderzoeken kwam steevast naar voren dat het niet alleen gaat om de verhouding input-output (distributieve rechtvaardigheid), maar ook om de verklaringen die hiervoor worden gegeven. Over het algemeen werden negatieve uitkomsten gezien als oneerlijk. Maar wanneer er een duidelijke, uitgebreide uitleg werd gegeven voor de negatieve uitkomsten, werden deze als eerlijker ervaren (procedurele rechtvaardigheid). Datzelfde gold voor een interpersoonlijke, sensitieve benadering waarbij voldoende empathie werd getoond (interactionele rechtvaardigheid).
Greenberg (1993) wilde dit op een experimentele manier aantonen. In een laboratoriumonderzoek moesten deelnemers zelf hun beloning pakken, nadat de proefleider zogenaamd werd weggeroepen voor een dringende zaak. Voorafgaand aan de taak was aan de proefpersonen verteld dat zij 5 dollar zouden ontvangen voor deelname aan het experiment. De helft van hen kreeg vervolgens te horen dat ze niet vijf, maar slechts drie dollar zouden krijgen. Een oneerlijke betaling, dus. Wat zouden deze mensen doen als ze zelf het geld mochten pakken? Zoals Greenberg al verondersteld had, namen de meeste proefpersonen uit de ‘oneerlijke conditie’ meer dan de drie dollar. Er was dus sprake van stelen. De manier waarop de boodschap was overgebracht had echter een enorm effect: proefpersonen die op een empathische manier waren behandeld, of voldoende informatie hadden gekregen, pakten minder extra geld van tafel (zie figuur 1).
Wat kun je nu met deze kennis?
Werkgevers kunnen bijvoorbeeld in deze tijd van continue bezuinigingsmaatregelen extra alert zijn: medewerkers die het gevoel hebben rechten te verliezen, kunnen dit als onrechtvaardig opvatten, met alle negatieve gevolgen van dien. Door echter op een sensitieve manier met hen om te gaan én voldoende informatie te geven over het waarom van de maatregelen, kan veel schade worden voorkomen. Het gaat dus niet alleen om wat er verteld wordt, maar ook om demanier waarop!
Bronnen
Adams, J. S. (1965). Inequity in social exchange. In L. Berkowitz (Ed.), Advances in Experimental social psychology (Vol. 2, pp. 267-299). New York: Academic Press.
Hollinger, R. D., & Clark, j. P. (1983). Theft by employees, Lexington, MA: Lexington Books.
Greenberg, J. (1993). Stealing in the name of justice: informational and interpersonal moderators of theft reactions to underpayment inequity. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 54, 51-103.
Geplaatst door Caroline Heijmans MSc op 1 mei 2013 om 10:56am in HR Forum
