Iedereen heeft het recht om een particulier recherchebureau in te schakelen. Maar een recherchebureau heeft niét altijd het recht om een onderzoek op te starten. Toch is het ook niet de bedoeling dat een werkgever voor rechercheurtje moet spelen. Met voorbeelden en een casus leggen we graag uit wanneer wij als recherchebureau kunnen ondersteunen om problemen binnen een organisatie op te lossen.
Twee belangrijke voorwaarden
Om binnen uw bedrijf een rechercheonderzoek op te mogen starten, moet u voldoen aan de volgende twee voorwaarden:
- Heeft uw bedrijf een gerechtvaardigd belang?
- Heeft u/uw bedrijf er zelf alles aan gedaan om het probleem op te lossen – maar is dit alsnog niet gelukt?
Gerechtvaardigd belang
Stel, u bent werkgever. En u merkt dat er geld wordt gestolen uit uw bedrijf. Of de interne regels worden op een andere manier overtreden. U weet niet wie dit doet en de politie kan hier niet bij helpen. Dan zal een rechter al vrij snel oordelen dat u een gerechtvaardigd belang had om een particulier rechercheur onderzoek te laten doen. Het onderzoek is noodzakelijk om het probleem op te lossen en er is sprake van een passende verhouding tussen het onderzoek en de beoogde oplossing.
Zelf al alles gedaan
Anders dan het gerechtvaardigd belang, roept dit punt nog weleens vragen op binnen een rechtszaak. Zeker als er sprake is van een verhouding werkgever-werknemer, zal een rechter de vraag stellen welke stappen u zelf al heeft ondernomen om het probleem op te lossen. Hierbij kunnen vragen gesteld worden als:
- Op welke manier heeft u uw eigen verantwoordelijkheid genomen?
- Hoe heeft u de regels binnen uw organisatie duidelijk gemaakt?
- Bent u gesprekken aangegaan over het naleven van regels?
Voor werkgevers
Als je kijkt naar het Burgerlijk Wetboek, hebben werkgevers een grote eigen verantwoordelijkheid. Onder meer om mensen direct aan te spreken op (ernstig) laakbaar gedrag. En dus niet: direct een recherchebureau inschakelen. Door het nemen van eigen verantwoordelijkheid zorgt u als werkgever voor een goed personeel dossier en stelt u een voorbeeld voor andere werknemers.
Een voorbeeldcasus
Laatst kwam er dus een grote organisatie bij ons recherchebureau met de volgende hulpvraag.
Ons MT- is erachter gekomen dat er geld wordt verduisterd en dat personeelsleden dit geld voor henzelf gebruiken. Het MT vermoedt waar dit geld wordt bewaard – ergens binnen het bedrijf. Dit is geen persoonlijke locker, maar wel een afgesloten plaats. Vijf personeelsleden hebben daar toegang tot. Kunnen jullie een rechercheonderzoek opstarten?
De vraag aan ons was nu: wel of geen onderzoek doen? En hoe vliegen we dit aan? Uiteindelijk hebben we besloten deze organisatie alleen advies te geven en geen intern onderzoek te beginnen.
Het advies van Recherchebureau Heijm:
Ga direct – met minimaal twee mensen – naar die afgesloten plek. Maak foto’s van het aangetroffen geld. Ga zo snel mogelijk individueel in gesprek met de vijf mensen die toegang hadden tot deze plek. Betrek HR daarbij. Vraag alle betrokkenen hoe het geld daar kwam en waarvoor het werd gebruikt.
Vergelijk de gesprekken. Kom tot een conclusie dat de interne regels ernstig zijn overtreden en dat er ernstig laakbaar gedrag is vastgesteld. Geef hier samen met HR eventuele arbeidsrechtelijke gevolgen aan. Bijvoorbeeld een officiële waarschuwing, terugzetten in salaris en of misschien zelfs wel een schorsing of ontslag op staande voet.
Soms is zo’n advies beter
Hoewel de overtreding ernstig was, hebben we in dit geval toch geen feitenonderzoek gestart. De rechter zou namelijk (hoogstwaarschijnlijk) geoordeeld hebben dat de werkgever heeft nagelaten om direct zelf op te treden en zijn mensen aan te spreken en daar een arbeidsrechtelijk gevolg aan te geven. Hij zou dan niet de eigen verantwoordelijkheid hebben genomen en niet “alles hebben gedaan” om het probleem zelf op te lossen. Ondanks een gerechtvaardigd belang voor een intern onderzoek.
Werkgever hoeft niet de rechercheur uit te hangen
Gelukkig zal elke rechter het met ons eens zijn dan een werkgever geen rechercheur hoeft uit te hangen. Dus zodra de problemen groter en ingewikkelder zijn, kan het wel degelijk nuttig zijn om een recherchebureau in te schakelen. Uiteraard geven we altijd advies als u ergens mee zit, dus schroom niet om contact met ons op te nemen.
Direct contact opnemen
